Ülkelerin dış ticaret potansiyellerini ele aldığımız yazı dizimize Polonya’ya ihracat yapmak ile devam ediyoruz. Polonya’ya ihracat yapmak için dikkat edilmesi gereken konuları ve ülkenin dış ticaret profilini inceliyoruz.
Genel Görünüm
Avrupa Birliği (AB) Doğu bloğunun en büyük, AB’nin ise altıncı büyük ekonomisi olan Polonya, Avrupa ticaret yollarının kesişme noktasında bulunan ve Doğu Avrupa ile köprü niteliğinde olan stratejik bir jeopolitik konuma sahiptir. Büyük iç pazarı, iş dostu siyasal ortamı ve 90’lardan sonra yaptığı başarılı ekonomik reformlar ile Polonya dış ticarete elverişli bir ülkedir. Polonya, Dünya Bankası “İş Yapma Kolaylığı” endeksinde 2019 yılında 40. sırada yer almaktadır.
2008 küresel finansal krizinin etkilerini iç pazarında hissetmeyen nadir Avrupa ülkelerinden olan Polonya, kriz sürecinde de ekonomik büyümesini sürdürebilmiştir. Uluslararası Para Fonu (IMF) verilerine göre, 2014’ten 2019’a kadar her yıl gösterdiği %3’ün üstünde büyüme ile Avrupa’nın en istikrarlı büyüyen ekonomilerinden biridir. 2019 yılında yıllık reel olarak %4,1 oranında büyüyen Polonya ekonomisinin, 2020 yılında COVID-19 pandemisinin etkisiyle uzun yıllardır ilk defa büyüme göstermeyerek -%4,6 oranında daralacağı öngörülmektedir.
Polonya, 37,9 milyonluk nüfusu ile AB’nin en kalabalık altıncı ülkesidir. 2019 yılındaki %3,5’lik işsizlik oranı, AB ve dünya ortalamasının altındadır. İşgücünün %59’unun hizmetler sektöründe ve %31’inin sanayide istihdam edilmesiyle sanayi sektöründe istihdam payının AB ülkelerine görece yüksek olduğu bir ülkedir. Dünya Bankası verilerine göre, 2019 yılı GSYH büyüklüğü cari fiyatlarla 592,1 milyar dolar olan Polonya, dünyanın en büyük 22. ekonomisidir.
Comtrade verilerine göre, Polonya 2019 yılında toplam 251,8 milyar dolarlık ihracat ve 246,6 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirmiştir. En yakın ticari ilişkilerini coğrafi olarak da yakın olduğu gelişmiş AB ülkelerinin yanı sıra Rusya, Çin ve Amerika ile kurmuştur. En yakın ticari ilişkiye sahip olduğu Almanya’ya toplam ihracatı, en fazla ihracat yaptığı ikinci ülke olan Çekya ihracatının 4,5 katıdır. Türkiye, 2019 yılında Polonya’ya 3,4 milyar dolarlık ihracat yaparken Polonya’dan 2,6 milyar dolarlık ithalat yapmıştır. 2019 yılındaki 6 milyar dolarlık ikili ticaret büyüklüğü ile Polonya, Türkiye’nin en büyük 18. ticari partneridir. Son 5 yılda Polonya’ya ihracatımızın büyürken, ithalatımızın daralması ticari ilişkimizin karlı bir yönde ilerlediğinin göstergesidir.
Polonya’ya ihracat yapmak için Sektörler ve Fırsatlar neler?
İşletme hizmetleri sektörü (bilişim teknolojileri, araştırma ve geliştirme, iş süreçleri dış kaynak hizmetleri) Polonya’da en fazla işçinin istihdam edildiği ve en hızlı gelişen, önemli bir sektördür. Arka ofis fonksiyonlarının merkezileştirilmesi, AB’ye oranla Polonya’daki düşük işçi maaşları ve alanında uzmanlaşmış iyi eğitimli çalışan nüfusu sayesinde Polonya, coğrafi yakınlığa sahip olduğu gelişmiş ülkelerdeki global firmalar için profesyonel destek fonksiyonları ve dış hizmet kaynakları sağlayıcısıdır.
Polonya ile benzer şekilde, ülkemizde de eğitim seviyesi yüksek, alanında uzmanlaşmış insan sayısı bir hayli fazladır; Polonya’daki %3,5’lik işsizlik oranı karşısında Türkiye %13,5’lik işsizlik oranı ile bu potansiyelin çok daha azını kullanabilmektedir. Polonya ile işletme hizmetleri sektörü alanında işbirliği yapmak, AB’ye verdiğimiz kalifiye işgücü göçünün ülkede değerlendirilmesi açısından faydalı olacaktır.
Polonya İstatistik Kurumu verilerine göre, sanayi alanında motorlu taşıtlar, mobilya, makine ve mekanik parçalar, plastik ürünleri, rafine petrol ürünleri ve yiyecekler ülkede en fazla üretimi yapılan sektörlerdir. Polonya, en fazla ihracat yaptığı sektör olan makine ve parçalarındaki çeşitlendirilmiş üretimi ile son 5 yılda yıllık ortalama %10 büyüme ve ikinci sektör olan otomotivde yıllık ortalama %9 büyüme göstermiştir.
Türkiye’nin Polonya’ya en fazla ihracat yaptığı sektörler otomotiv, makine ve mekanik parçalar, elektrikli cihazlar, giyim, alüminyum ve plastiktir. Giyim sektörü hariç, tüm sektörlerdeki ihracatımızda son 5 yılda artış görülmektedir; en fazla artışı yıllık ortalama %28 büyüme ile Polonya’da lider ihracat sektörümüz olan otomotiv göstermiştir. Otomotiv sektörü özelinde ise, son 5 yılda yıllık ortalama %100 büyüme ile traktörler ve yıllık ortalama %461 büyüme ile özel amaçlı motorlu taşıtlar göstermiştir.
Türkiye’nin Polonya’dan en fazla ithalat yaptığı sektörler makine ve mekanik parçalar, otomotiv, elektrikli cihazlar, kauçuk, kâğıt ve demir çeliktir. Son 5 yılda, en fazla ithalat yaptığımız ilk üç sektörde azalma meydana gelirken, demir çelik sektörü yıllık ortalama %35 büyüme ile bu sektörler arasından en yüksek artışı gösterendir.
Polonya’ya ihracat yapmak için Anlaşmalar ve Vergilerin durumu
AB Gümrük Birliği Anlaşması sayesinde Türkiye, Polonya’ya yaptığı ihracatlarda gümrük vergisinden muaf tutulmaktadır. Türkiye ile Polonya arasında ayrıca “Çifte Vergilendirmeyi Önleme” ikili anlaşması yürürlüktedir.
Polonya’da Katma Değer Vergisi standart oranı %23’tür. Bazı yiyecekler, medikal ürünler, kitaplar ve otelcilik hizmetlerinde %8’lik ve %5’lik indirimli oranlar uygulanmaktadır. Bazı hava ve deniz taşımacılığı hizmetleri, uluslararası taşımacılık ve gemi ve uçak temini vergiden muaf tutulmaktadır. Polonya’daki KDV uygulamaları ile ilgili detaylı bilgi almak için tıklayınız.
Polonya’da kazanılan gelirler, standart oranı %32 olan Gelir Vergisi’ne tabidir. 85.528 Polonya Zlotisi’ne kadar kazanılan gelirler için %18’lik indirimli oran uygulanmaktadır.
Polonya’da kurulan şirketler, standart oranı %19 olan Kurumlar Vergisi’ne tabidir. Küçük çaptaki şirketler ve yeni kurulan şirketlerin ilk yılı için %15’lik indirimli oran uygulanmaktadır.
Polonya’da uygulanan vergiler ile ilgili Polonya Yatırım ve Ticaret Ajansı internet sitesinden detaylı bilgi almak için tıklayınız.
Polonya’ya ihracat yapmak için Standartlar neler?
Polonya, ürünlerin AB pazarına girişte tüketici sağlığı ve güvenliği ile çevrenin korunmasına ilişkin uyulması gereken zorunlulukları kapsayan AB teknik mevzuatını uygulamasının yanında ülkeye özel olan “PKN” işareti talep etmektedir.
Polonya’da standartlardan sorumlu otorite olan Polonya Sertifikasyon Merkezi internet sitesinden detaylı bilgi almak için tıklayınız.
Bunun yanında Polonya diğer uluslararası standartları her zaman kabul etmemekte ve kendi testlerini talep edebilmektedir. Bu test süreci uzun ve maliyetli olabilmektedir.
Polonya’ya girecek ürünlerin test edilmesinden sorumlu Teknik Enstitü’nün internet sitesine ulaşmak için tıklayınız.
Paketleme ve Etiketleme
Polonya’ya ihraç edilecek ürünlerin paketlenme ve etiketlenmede AB kurallarını karşılaması çoğu zaman yeterli bulunurken, ülke gıda ürünlerine eklenen katkı maddeleri ve renklendirmeler ile ilgili hassastır. Bu nedenle, ürün içeriklerinin detaylı bir şekilde yazılması faydalı olacaktır.
Polonya perakende pazarında satılan tüm ürünlerin etiketlemeleri Leh dilinde olmalı ya da orijinal dil ile birlikte Lehçe çeviri içermelidir. Polonya, AB üyesi olmasına karşın, ortak para birliğine (Euro Bölgesi) mensup değildir; Euro’dan farklı olarak ulusal para birimi olan Zloti (Zloty) kullanmaktadır. Bu nedenle, ürün fiyatlarının Zloti cinsten yazılması önem taşımaktadır.
Pazara Giriş Yolu
Acenteler ve distribütörler: Yerel acenteler veya distribütörler kullanmak, Lehçenin işletmelerin ana dili olması ve dilde akıcılığın yerel ortaklar kullanırken büyük bir avantaj yaratması açısından etkili pazara giriş yoludur. Polonya’nın coğrafi büyüklüğü nedeniyle birden fazla acente veya distribütöre sahip olunması önerilmektedir.
Doğrudan satış: Coğrafi yakınlığa ve gümrük anlaşmasına sahip ülkeler için çekici bir seçenek olan doğrudan satış opsiyonu, beraberinde Lehçe bilme veya tercüman kullanma zorunluluğunu getirmektedir. Girilecek pazarda kapsamlı bir hâkimiyet kurmak zorluk oluştursa da yapılacak ihracattan en yüksek kar potansiyelini taşıyan yollardan biridir.
E-ticaret: Polonya, 2019 yılındaki 10 milyar dolarlık e-ticaret hacmi ile, bu alanda dünyadaki en büyük 18. pazardır. Diğer seçeneklere göre daha uygun fiyatlı ve ürünlerin Polonya’ya ulaşımı açısından daha ulaşılabilir bir kanal olan e-ticaret için kurulacak siteye Lehçe çeviri eklenmesi ve ürün fiyatlarının yerel para birimi olan Zloti cinsinden yazılması faydalı olacaktır.
İş Kültürü
Polonya ile yapılacak iş toplantılarında, iş insanlarıyla tanışmada sağlam bir el sıkışma ve direk göz teması kurmak önemlidir. Toplantıya çok sayıda iş insanı katılım sağlıyorsa her biri ile teker teker tanışılması beklentiler arasındadır. İş toplantılarının tarih ve saati önceden ayarlanmalıdır ve toplantı saatine uyum son derecede önemlidir. Polonyalılar ile yapılacak toplantıların başlangıcında iş konuşmasına geçilmeden önce küçük bir tanışma konuşması yapılması faydalı olacaktır.
Polonyalılar düz konuşmacı olarak bilinirler, ancak iş ortaklarını rahatsız etmemek için fikirleri konusunda diplomatik olmaya da çalışırlar. Ayrıca, Polonya’da işler yavaş yürütülür. Bu nedenle, sabırlı olunması ve protokole sıkı sıkıya bağlı kalınmasından rahatsız olmamak gerekmektedir. Şirketler hiyerarşik bir yapıya sahip olma eğilimindedir ve karar verme gücü şirketin tepesinde tutulur.
